خشم پنهان یا فروخورده چیست؟

خشم پنهان به نوعی خشم گفته می‌شود که به جای ابراز مستقیم و آشکار به صورت کاملاً سرکوب شده، غیر کلامی و غیر مستقیم بروز پیدا می‌کند. خشم پنهان برخلاف خشم آشکار هیچ نشانه ظاهری مشخصی نداشته و ممکن است یک فرد با ظاهر آرام، مودب و حتی خونسرد، درونی پر از خشم فروخورده داشته باشد.

 معمولاً خشم فروخورده مانند بمب ساعتی عمل کرده که دیر یا زود به مرز انفجار می‌رسد و عوارض بسیار مخربی بر روان و جسم دارد.

در صورتی که خشم پنهان در طولانی مدت نادیده گرفته شود، باعث مشکلات روانی مانند:  اضطراب، افسردگی، احساس بی‌ ارزشی و بیماری‌ های جسمی مانند: سردردهای مزمن،  اختلالات گوارشی و… می‌شود. علاوه بر این موارد خشم پنهان باعث خراب شدن روابط بین فردی خواهد شد. زیرا طرف مقابل نمی‌داند منبع تنش چیست و چرا رفتار طرف مقابل او تغییر کرده است. 

علائم و نشانه‌های خشم پنهان 

انواع خشم پنهان دارای علائم و نشانه‌های متعدد هستند که شناخت این علائم کمک می‌کند تا اگر دچار این اختلال باشید، بتوانید سریع تر آن را شناسایی کنید این نشانه‌ها را در ادامه شرح می‌دهیم. 

1. واکنش غیرمنطقی به محرک‌های کوچک: فردی که دچار خشم پنهان باشد، انفجار عصبی ناگهانی نسبت به اتفاقات کم اهمیت مانند تاخیر دیگران یا بی‌نظمی جزئی دارد و این واکنش‌ها حاصل خشم‌های انباشته‌ای که قبلاً سرکوب شده‌اند.
2. ابراز غیر مستقیم ناراحتی: سکوت طولانی مدت قهر کردن‌های دائمی و پاسخ‌های طعنه آمیز و تمایل به تنبیه دیگران با بی‌توجهی به جای گفتگوی مستقیم، از نشانه‌های مهم خشم فروخورده به شمار می‌آیند. 
3. گریه کردن به جای عصبانیت: افراد مبتلا به خشم فروخورده زمانی که باید عصبانی شوند و از خود دفاع کنند، ناگهان شروع به گریه کرده و مستأصل می‌شوند. این مورد نشان می‌دهد که خشم او اجازه بروز ندارد و بجای احساسات دیگری مانند غم جایگزین شده است.
4. بیماری‌های روان تنی یا سایکوسوماتیک: خشم سرکوب شده باعث بروز بیماری‌های روان تنی مانند: میگرن، معده درد، فشار خون بالا یا حتی بیماری‌های خود ایمنی خواهد شد.
5. ناتوانی در نه گفتن: افراد دچار خشم پنهان نیازهای خود را سرکوب کرده و به درخواست‌هایی که دوست ندارند، بله می‌گویند. این فشار در دراز مدت عصبانیت درونی و بیرونی را به دنبال خواهد داشت.

ریشه های خشم پنهان

 خشم پنهان ریشه‌ های زیادی دارد که شناسایی هر کدام از این موارد به روند بهتر درمان و حل این مشکل منجر می‌شود. زیرا درک ریشه خشم پنهان به ما کمک می‌کند تا به جای سرکوب احساسات آن ها را شناخته و به درستی مدیریت کنیم.

تربیت کودکی 

در خیلی از فرهنگ‌ها از جمله فرهنگ ایرانی ابراز خشم نشانه بی‌ادبی است. به همین علت از همان کودکی به ما گفتند که عصبانی شدن ممنوع! یا پسرها گریه نمی‌کنند! تمام این موارد باعث سرکوب خشم در کودکان می‌شوند.

ترس از طرد شدن 

خیلی از افراد از این می‌ترسند که با ابراز خشم دیگران آن ها را طرد کنند یا نسبت به آن ها بدبین شوند. به همین علت ترجیح می‌دهند که خشم را درون خود بریزند و این مورد در دراز مدت قطعاً به ضرر روح و روانشان خواهد بود. 

عدم آموزش مدیریت هیجانات 

خیلی از افراد به هیچ عنوان یاد نگرفتند که چگونه خشم خود را به شکل سالم ابراز کنند و همین امر باعث شده تا دائماً با خشم پنهان روبرو باشند. 

عزت نفس پایین 

افرادی که خود را کم ارزش و نالایق تلقی می‌کنند این احساس را دارند که به هیچ عنوان نباید عصبانی شوند یا خواسته‌هایشان را بیان کنند. این افراد خشم را به سکوت یا گریه بدل کرده و عصبانی نمی‌شوند.

تجربه‌های آسیب‌زا در گذشته 

خیلی از اوقات خشم پنهان ناشی از آسیب‌های روانی مانند: تحقیر شدن، سوء استفاده عاطفی یا نادیده گرفته شدن در کودکی است. تمام این موارد باعث می‌شوند که فرد یاد بگیرد احساساتش بی‌اهمیت هستند و نباید آن ها را ابراز کند.

عوارض خطرناک خشم پنهان 

خشم فروخورده عوارض خطرناک متعددی دارد که باید جدی گرفته شوند. زیرا روح و جسم را درگیر می‌کنند.

• افزایش اضطراب و افسردگی: احساس خشم فروخورده موجب ناامیدی، احساس بی‌ارزشی و بی‌انگیزگی در فرد شده و طی طولانی مدت این وضعیت باعث افسردگی و اضطراب مزمن می‌شود.
• بروز بیماری‌های جسمی: خیلی از اوقات خشم سرکوب شده به صورت فیزیکی ظاهر می‌شود و باعث میگرن، دل درد، مشکلات گوارشی، مشکلات قلبی، ضعف سیستم ایمنی، اختلالات خواب و… خواهد شد.
• آسیب به روابط بین فردی: خشم فروخورده به شکل‌هایی مانند: قهر، کنایه، بی‌ توجهی و رفتارهای پرخاشگرانه بروز پیدا می‌کند که باعث سردی، سوء تفاهم و فاصله در روابط خانوادگی، عاطفی و حتی شغلی می‌شود.
• انفجار ناگهانی خشم: خشم فروخورده در دراز مدت باعث فوران ناگهانی و مخرب شده که بدون پیش بینی به انفجار می‌رسد. گاهی ممکن است این انفجار در موقعیت نامناسب یا نسبت به افراد نادرست باشد که نتایج جبران ناپذیر زیادی دارد.

راهکارهای مدیریت خشم پنهان

به منظور مدیریت خشم پنهان و کنترل آن می‌توانید از راهکارهای مختلف کمک بگیرید این راهکارها را در ادامه شرح می‌دهیم.

راهکار	توضیحات
خودآگاهی و شناسایی خشم قبل از انفجار	وقتی که احساس ناراحتی می‌کنید، از خود بپرسید آیا این ناراحتی خشم است؟ علائم جسمی خشم شامل تپش قلب، گره شدن مشت و گرم شدن بدن می‌باشد.
تجربه خشم به شکل سالم	به جای اینکه احساس خشم را سرکوب کنید،  بگویید الان عصبانی هستم و این کاملاً طبیعی است.
ابراز خشم به روش غیر مخرب	برای ابراز خشم از جملات من محور استفاده کنید. برای مثال بگویید: وقتی این کار را می‌کنی من احساس ناراحتی می‌کنم، لطفاً این رفتار را تکرار نکن.
تمرین مهارت های ارتباطی	همیشه یادتان باشد قاطعانه اما محترمانه از حق خود دفاع کنید.

سخن آخر

در این محتوا اختلال خشم پنهان را بررسی کردیم و دانستید که خشم فروخورده در اثر عدم جدی گرفته شدن، باعث مشکلات روحی و جسمی زیادی می‌شود. پس چه بهتر که یاد بگیرید خشم خود را به صورت غیر مخرب بروز داده و موجب انباشتگی خشم در وجودتان نشوید. ما در مجموعه دریچه آگاهی با متخصصین مجرب به شما برای درمان اختلالات مختلف از جمله خشم فروخورده کمک می‌کنیم.