حسادت

حسادت از جمله احساساتی است که جامعه آن را نوعی رذیلت اخلاقی می‌پندارد. در اکثر موارد قضاوت کلی جامعه در رابطه با حسادت بی‌راه نیست. اما آیا واقعاً حسادت یک صفت بد است؟ در این محتوا قصد نداریم حسادت را از نظر اخلاقی قضاوت کنیم. بلکه می‌خواهیم ساختار احساسی، ریشه‌ها و ماهیت آن را مورد بررسی قرار دهیم تا بهتر این حس را شناخته و مدیریت کنیم. به عبارت دیگر بررسی حسادت در روانشناسی هدف ما در این محتوا می‌باشد.

حسادت چگونه به وجود می‌آید؟

تمام احساسات ما با به یک عامل بیرونی گره خورده اند. برای مثال صدای موسیقی شاد از حس شادی، دیدن مشاجره آسیب از حس خشم و غم، تهدید بیرونی و… همگی از حس ترس نشأت می‌گیرند. اما حسادت نوعی استثنا است.

 برای مثال وقتی که ما از موفقیت کسی خوشحال نمی‌شویم، دچار حسادت شده‌ایم.  حتی ممکن است از ناراحتی یا شکست کسی نیز احساس حسادت داشته باشیم. برای مثال؛  یکی از دوستانمان پایش می‌شکند و از دادن امتحان معاف می‌شود. حسی درون ما می‌گوید کاش من هم بودم و استراحت می‌کردم. اینجاست که متوجه می‌شوی حسادت همیشه نسبت به موفقیت دیگران نیست.

از طرف دیگر در بسیاری از احساسات وقتی عامل بیرونی حذف شود، احساس نیز از بین خواهد رفت. برای مثال اگر یک سگ پارس کند و بعد برود، ترس نیز به همراه آن خواهد رفت. 

اما حسادت اینطور نیست. حتی اگر فردی که به او حسادت داری حذف شود این حس درون تو باقی مانده و به فرد دیگر انتقال پیدا می‌کند. زیرا حسادت منشأ درونی دارد و احساس درون تو می‌جوشد و می‌چرخد و بر واقعیت اطراف سایه می‌افکند.

ریشه یابی حسادت؛ از رقابت تا خشونت

حسادت دارای طیف‌ های مختلف است. از احساس رقابت سالم گرفته تا دشمنی کور. به همین منظور هر کدام از این طیف‌ها را بررسی می‌کنیم تا به ریشه حسادت برسیم؛

• حسادت خفیف یا رقابت انگیزشی: در چنین حالتی حسادت فرد را به تلاش بیشتر و موفقیت سوق می‌دهد. برای مثال اگر فرد دیگری موفق شده، من هم می‌توانم موفق شوم. 
• حسادت مزمن یا تخریب رابطه: در چنین حالتی فرد صرفاً از موفقیت یا حضور طرف مقابل ناراحت می‌شود. بدون اینکه حتی دلیل خاصی برای آن داشته باشد. 
• حسادت سمی: در بالاترین سطح از حسادت این حس کاملا سمی شده و فرد و اطرافیانش را ر آستانه خطر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی ممکن است که فرد حسود، بدخواهی، خشونت روانی یا تحقیر و پشت سرگویی را انجام دهد. در این موقعیت، نه رقابت وجود دارد نه انگیزه برای موفقیت. تنها چیزی که هست، سوزش درونی برای تخریب دیگری است که در نهایت آسیب اصلی به خود شخص حسود وارد خواهد شد.

چرا حسادت باید درون ما درمان شود؟

هر کسی که درگیر حس حسادت می‌باشد، باید سعی کند که آن را درمان کند. زیرا نکته مهم در مورد حسادت این است که با تغییر محیط یا حذف فرد مقابل از بین نمی‌رود. این احساس اگر اصلاح نشود، از فردی به فرد دیگر انتقال خواهد یافت و مانند آتش زیر خاکستر آرام آرام روان افراد را می‌سوزاند. زیرا حسادت مسئله بیرونی نیست یک درد درونی است که درمان آن در شناخت خود نهفته است. ما در مجموعه دریچه آگاهی با مشاوران متخصص کنارتان هستیم تا به درمان این حس درونی کمک کنیم و شما را از انرژی منفی حسادت دور نگه داریم.

راهکارهای مدیریت و کاهش حسادت 

اگر جزء افرادی هستید که احساس می‌کنید حس حسادت درون شما گسترش پیدا کرده و بعد از اینکه دانستید حسادت چیست؟ دوست دارید از آن رهایی پیدا کنید، پیشنهاد ما این است که از روش‌های زیر استفاده داشته باشید؛

1. خودت را زیر ذره بین ببر: به خودشناسی برس و از خودت سوال کن چرا از او ناراحت می‌شوم؟ چه چیزی در او باعث احساس ضعف در من شده است؟ آیا واقعاً از او ناراحتم یا از خودم؟
2. مقایسه کردن را تمام کن: مقایسه مستقیم زندگی خودت با دیگری فقط موجب بی‌انگیزگی و تخریب عزت نفس خواهد شد. سعی کن بدانی بیشتر موفقیت‌های دیگران سطح بیرونی کوه یخ است و تو داستان کامل زندگی آنها را نمی‌دانی.
3. الهام گرفتن به جای رقابت: به خود یادآوری کن که موفقیت دیگران هیچ چیزی از تو کم نمی‌کند. به جای آن از خودت بپرس من چه چیزی می‌توانم از او یاد بگیرم؟
4. تمرین قدانی روزانه: روزانه حداقل سه چیز را بنویس که در زندگی ات داری و از بابت آن سپاسگزار هستی. این تمرین به ظاهر ساده،  ذهن تو را از کمبود به سمت دارایی و شکرگزاری می‌برد.
5. درک حسادت: هیچ وقت سعی نکن با حسادت بجنگی. بهتر است که این حس را درک کنی. حسادت به اندازه هر احساس دیگری طبیعی است اما نیاز به مراقبت و تربیت دارد.

پیامدهای حسادت چیست؟

حسادت می‌تواند پیامدهای فردی و اجتماعی زیادی داشته باشد که در اکثر موارد این پیامدها هزینه‌های منفی جدی دارند. برای مثال در جامعه کنونی حسادت عاملی به عنوان همسرآزاری مطرح می‌شود و خیلی از اوقات همسران با مقایسه زندگی خود و دیگری دچار احساس حسادت می‌شوند و همسر خود را آزرده خاطر می‌کنند. این موضوع باعث کاهش کیفیت رابطه اولیه خواهد شد‌.

 حسادت در شکل‌های مختلفی در افراد ظاهر می‌شود. گاهی اوقات به صورت انتقاد، گاهی اوقات به شکل عیب یابی، گاهی با احساس بی‌اعتمادی و گاهی اوقات با توهین کلامی بروز پیدا می‌کند. برخی دیگر از مهمترین پیامدهای حسادت شامل موارد زیر می‌شوند؛

1. فرسایش روانی و کاهش عزت نفس: حسادت مانند سم درونی عمل کرده و فرد را درگیر مقایسه پی در پی می‌کند. این مورد کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس را به دنبال داشته و به مرور زمان باعث خود سرزنشی و احساس ناکافی بودن و افسردگی خواهد شد.
2. تخریب روابط انسانی: فردی که درگیر حس حسادت باشد، به صورت ناخودآگاه از موفقیت، زیبایی یا شادی دیگران ناراحت می‌شود. این موضوع باعث رفتارهای منفعل تهاجمی شده یا به صورت مستقیم باعث ایجاد تنش، شایعه پراکنی یا رقابت‌های ناسالم در روابط می‌شود.
3. دور شدن از واقعیت و تمرکز روی دیگران: حسادت ذهن را مشغول دیگران کرده و باعث می‌شود که فرد از اهداف خودش دور شود و زمان و انرژی زیادی را صرف نگاه کردن به بیرون کند. به جای اینکه روی رشد درونی خود تمرکز داشته باشد.
4. تبدیل به خصومت و بدخواهی: حسادت در ابعاد پیشرفته و شدید باعث می‌شود که از یک احساس درونی به رفتار تخریبی بیرونی تبدیل شود. کارهایی مانند: زیرآب زدن، شایعه‌سازی،  خیانت در دوستی یا همکاری حسادت را به خصومت تبدیل کرده اند.

سخن آخر

حسادت در حالت ضعیف احساس بدی نیست اما می‌تواند دردناک باشد. در صورتی که آن را نشناسیم و تا زمانی که این حس را به عنوان یک دشمن بدانیم نمی‌توانیم از آن چیزی بیاموزیم و از دل آن رشد کنیم. یادتان باشد حسادت به اندازه هر حس دیگری طبیعی است اما نیاز به مراقبت و تربیت دارد. برای مدیریت و ریشه‌یابی بهتر حسادت ما در مجموعه دریچه آگاهی با کمک مشاوران متخصص کنارتان هستیم.