خودباوری
5دقیقه
آنچه در این مقاله می‌خوانید [پنهان‌سازی]
همه افراد طی زندگی مجموعه‌ای از باورها را درباره خودشان دارند. این باورها که به آنها باورهای بنیادین نسبت به خود گفته می‌شود، الزاماً همیشه مثبت و درست نیستند. بعضی از این باورها ما را به سمت جلو حرکت می‌دهند و برخی دیگر مانند یک مانع جلوی پیشرفت ما را می‌گیرند. در این مطلب به صورت کامل مفهوم خودباوری را بررسی می‌کنیم و به این می‌پردازیم که خودباوری چیست؟ همچنین ریشه‌های شکل‌گیری خودباوری، تاثیر باورهای محدود کننده و راهکارهای علمی برای اصلاح آنها را نیز شرح خواهیم داد. پس با دریچه آگاهی همراه باشید تا از خودباوری کلیدی برای شکوفایی بسازید.
خودباوری چیست؟
در پرداختن به معنی خودباوری باید گفت خودباوری به معنای تصور و باوری است که ما نسبت به توانایی‌ها، استعدادها، ضعف‌ها و کلیت شخصیت خودمان داریم. این باور شامل جملات مختلف است. برای مثال؛ من در حل مسائل منطقی خوبم، من آدم احساساتی هستم و خیلی زود تحت تاثیر قرار می‌گیرم، من هیچ وقت نمی‌تونم کسب و کار خودمو راه بندازم.
تمام این جملات از خودباوری نشأت می‌گیرند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است این باورها همیشه حقیقت ندارند. خیلی از آنها ساخته ذهن ما و یا حاصل تجربیات دوران کودکی ما هستند. گاهی اوقات نیز این باورهای اشتباه از محیط خانواده و فرهنگ تاثیر می‌پذیرند.
چگونه باورها شکل می‌گیرند؟
وقتی که کودک هستیم در معرض قضاوت‌ها، آموزش‌ها، تحسین‌ها و سرزنش‌های اطرافیان قرار داریم، اگر پدر یا مادر مرتباً به فرزند خود بگویند تو استعداد ریاضی نداری، این جمله به مرور زمان یک باور بنیادی در ذهن کودک ایجاد می‌کند. بعدها حتی اگر آن فرد در مدرسه، دانشگاه یا محیط کار بخواهد وارد حوزه مرتبط با ریاضی شود، این باور مانند یک دیوار نامرئی جلوی پیشرفت او را می‌گیرد.
فرهنگ نیز نقش مهم و تعیین کننده در شکل‌گیری باورها دارد. برای مثال باورهای یک زن در سوئیس نسبت به توانایی‌ها و حقوق فردی‌اش ممکن است با باورهای یک زن در پاکستان تفاوت‌های عمده داشته باشد و این تفاوت به معنای درست یا غلط بودن یکی از این باورها نیست. بلکه نشان دهنده تفاوت در تجربه‌های فرهنگی و ذهنی هر فرد است.
خودباوری های واقعی در مقابل باورهای مخرب را بشناسید!
وقتی که به خودباوری می‌پردازیم، باید خودباوری واقعی از باورهای مخرب را تمیز دهیم. در ادامه نمونه‌های مختلفی از باورهای واقعی و مفید و باورهای مخرب و محدود کننده را شرح می‌دهیم؛
باورهای واقعی و مفید
باورهایی که ریشه در واقعیت دارند و به زندگی ما انگیزه و جهت می‌دهند واقعی و مفید هستند که عبارتند از؛
- من در نوشتن خوب هستم.
- من در مدیریت زمان مهارت بالایی دارم.
- من ورزش را به خوبی انجام می‌دهم.
در چنین مواردی تنها کاری که باید انجام دهید تقویت این باورها با تمرین و کسب تجربه بیشتر است.
باورهای مخرب و محدود کننده
برخی از باورها در ذهن ما مخرب و محدود کننده هستند. این باورها از بیرون به ما القا شده‌اند و ممکن است هیچ پایه و اساس واقعی نداشته باشند که برخی از مثال‌های آن شامل موارد زیر می‌شوند؛
- تو برای مذاکره ساخته نشدی
- تو حساب و کتاب بلد نیستی پس کار اقتصادی نکن.
- زود اعتماد می‌کنی پس نمی‌تونی مسئولیت بپذیری.
این جملات اگر بارها طی زندگی ما تکرار شوند جلوی برداشتن قدم‌های مهم در زندگی را می‌گیرند و حتی ممکن است موجب ترس از موفقیت شوند. افرادی که باورهای مخرب و محدود کننده دارند دائماً از خود می‌پرسند اگر موفق شوم اصلاً می‌توانم از پسش بر بیایم یا نه؟
نقش کمالگرایی در نابود کردن خودباوری
کمالگرایی یکی از خطرناک‌ترین دشمنان خودباوری است. ذهن کمال گرا معمولاً اعتقادات عجیبی دارد. برای مثال می‌گوید اگر نمی‌تونم عالی باشم پس اصلاً شروع نکنم یا من که هیچ وقت به قله نمی‌رسم پس تلاش نکنم. در این موقعیت است که فرد از برداشتن اولین قدم صرف نظر می‌کند. زیرا مسیر را بلند، ترسناک و غیر ممکن می‌بیند. اما اگر فقط شروع کند اولین جرقه‌های خودباوری و شکوفایی در وجود او زده می‌شود.
راهکارهای تقویت خودباوری
تا به اینجا متوجه شدید که بسیاری از باورهای ذهن شما ممکن است اشتباه و آسیب زا باشند. سوالی که پیش می‌آید این است چطور می‌توانیم خودباوری سالم و واقعی بسازیم و خودباوری را درون وجود خود تقویت کنیم؟ در ادامه راهکارهایی را جهت این اقدام، پیشنهاد داده ایم.
- نوشتن باورهای فعلی روی کاغذ: اولین قدم نوشتن باورهای فعلی روی کاغذ است با خودت صادق باش و باورهایی که در رابطه با خودت داری را چه مثبت و چه مخرب بنویس.
- باورهای منفی را به چالش بکش: برای هر باور منفی یک سوال ساده بپرس آیا واقعاً شواهد کافی برای این باور دارم یا فقط کسی این را به من گفته. اگر فکر می‌کنی در مذاکره خوب نیستی یک بار واقعاً امتحان کن شاید متوجه شوی که فقط نیاز به آموزش داشتی نه اینکه ذاتاً در این زمینه بی‌استعداد باشی.
- فرهنگ و تربیت را زیر ذره‌بین ببر: به این فکر کن که چقدر از باورهای فعلی ات سرچشمه‌اش خانواده، مدرسه یا جامعه است؟ آیا آنها واقعاً مناسب امروز تو هستند یا فقط میراث گذشته می‌باشند؟
- باورهای مفید را تقویت کن: هر کجا احساس کردی در چیزی مهارت داری یا حتی ذره‌ای علاقه‌مند هستی، تلاش کن تا آن را تقویت کنی. بهترین راه برای تقویت خود باوری عمل کردن و تلاش کردن است. تقویت باورهای مفید جلوی عرض اندام باورهای مخرب و منفی را در وجود شما می‌گیرد.
- حرکت کن حتی اگر کامل نیستی: یادت باشد رفتن بهتر از نشستن است. حتی اگر اطمینان نداری که به نتیجه می‌رسی مسیر را آغاز کن. شاید وسط راه متوقف شوی یا شاید مسیرت را عوض کنی. اما در گذر زمان خود را در حال رشد مشاهده می‌کنی.
سخن آخر
در این مطلب به خودباوری پرداختیم و دانستیم که چه معنا و مفهومی دارد. برای اینکه خودباوری را به بهترین شکل در وجود خود تقویت کنید و باورهای مخرب را حذف کنید، ما در مجموعه دریچه آگاهی با ارائه مشاوره های مفید کنارتان هستیم. یادتان نرود که باورهای مخرب و منفی نه تنها باعث پیشرفت شما نمی‌شوند، بلکه مسیر زندگی شما را متوقف می‌کنند و جلوی تلاش کردن برای رسیدن به اهداف را می‌گیرند.
