انواع اعتیاد در نوجوانان
5دقیقه
آنچه در این مقاله می‌خوانید [پنهان‌سازی]
دوران نوجوانی یکی از حساس ترین و تاثیرگذارترین مراحل زندگی انسان به شمار می‌آید. در این سن فرد از کودکی عبور کرده و به سوی استقلال و بلوغ می‌رود. اما این گذرگاه چالش های روانی، اجتماعی و جسمی زیادی دارد. ترکیب جسارت، بی پروایی و در عین حال شکنندگی نوجوان می‌تواند او را در معرض خطرات بسیار بزرگی مانند: اعتیاد به مواد مخدر، رابطه های پرخطر و حتی اعتیاد به تکنولوژی قرار دهد. در این محتوا از دریچه آگاهی ابعاد مختلف انواع اعتیاد در نوجوانان را بررسی می‌کنیم و به دلایل شکل گیری این موارد و نقش خانواده در پیشگیری از آن ها می پردازیم.
چرا نوجوانی یک سن بحرانی برای اعتیاد است؟
نوجوانی فقط یک تغییر جسمی نیست. در این دوره تحولات عمیق روانی و شناختی اتفاق می‌افتد. زیرا نوجوان در حال تجربه تغییرات هورمونی و مغزی است. قدرت تفکر انتزاعی و منطق او در حال شکل‌گیری بوده اما هنوز کامل نشده است. از طرف دیگر میل به استقلال و کسب تجربه های جدید در نوجوانان بسیار زیاد است و نوجوان علاقه دارد که محدودیت‌های خود را بشکند.
تمام این ویژگی ها باعث می‌شوند که نوجوان نسبت به رفتارهای پرخطر حساسیت زیادی داشته باشد. او ممکن است برای اولین بار با مواد مخدر، الکل یا روابط جنسی در این سن مواجه شود و به علت کمبود تجربه و خطاهای محاسباتی خطرات آن را دست کم بگیرد و در دام بیفتد.
انواع اعتیاد در نوجوانان
انواع اعتیاد در نوجوانان شامل موارد مختلف می‌شوند. وقتی که در مورد اعتیاد صحبت می‌کنیم، فقط نباید ذهنمان سمت مواد مخدر برود. بلکه باید بدانید نوجوانان امروزی با طیف گسترده‌ای از وابستگی‌ها روبرو هستند. به همین منظور در لیست زیر انواع اعتیاد در نوجوانان را به شما معرفی خواهیم کرد؛
اعتیاد به مواد مخدر و الکل
با وجود اطلاع رسانی گسترده در رابطه با خطرات مواد مخدر و الکل، خیلی از نوجوانان می‌دانند که مواد مخدر چیست و چگونه تهیه می‌شود. اما حس کنجکاوی، فشار همسالان و احساس نیاز به کسب تجربیات جدید می‌تواند نوجوانان را به سمت امتحان کردن مواد مخدر یا الکل بکشاند.
مصرف تفننی در این سن به علت ویژگی‌های روانی و مغزی، خیلی سریع به وابستگی جدی و خطرناک تبدیل خواهد شد و نوعی اعتیاد به حساب می‌آید.
اعتیاد به روابط پرخطر
در دوران نوجوانی تغییرات هورمونی زیادی در بدن اتفاق می‌افتد که میل جنسی را افزایش می‌دهد. اگر نوجوانان بدون آگاهی و آموزش وارد رابطه جنسی شوند، ممکن است به شکل افراطی و غیر ایمن آن را تجربه کنند. این رفتار عوارض جسمی و روانی جبران ناپذیری دارد. در حال حاضر یکی از خطرناک ترین انواع اعتیاد در نوجوانان همین مورد می‌باشد.
اعتیاد به تکنولوژی
یکی از جدی ترین و رایج‌ترین چالش‌های امروز وابستگی عمیق نوجوانان به گوشی، لپ تاپ و شبکه‌های اجتماعی است. این اعتیاد زمان زیادی از روز را می‌گیرد. باعث ایجاد مشکلات جسمی مانند درد گردن، مشکلات بینایی و اختلالات خواب می‌شود. همچنین مقایسه مداوم با دیگران و کاهش اعتماد به نفس را به دنبال خواهد داشت. از طرف دیگر اعتیاد نوجوان به شبکه های اجتماعی و تکنولوژی جلوی رشد مهارت‌های اجتماعی و تفکر انتزاعی او را خواهد گرفت.
علت گرایش نوجوانان به اعتیاد چیست؟
دلایل متعدد و زیادی وجود دارند که باعث کشیده شدن نوجوان به ورطه وابستگی می‌شوند. این دلایل عبارتند از؛
- حس کنجکاوی و میل به کسب تجربه
- فشار دوستان و همسالان و نیاز به پذیرش اجتماعی
- کمبود آموزش و آگاهی نوجوان
- وجود مشکلات متعدد بین خانواده و کمبود ارتباط عاطفی با والدین
- اختلالاتی مانند: استرس، افسردگی یا اضطراب و تلاش برای فرار از این مشکلات و اختلالات با اعتیاد به چیزهای دیگر.
نقش خانواده در پیشگیری و درمان اعتیاد نوجوانان چیست؟
بعد از اینکه با انواع اعتیاد در نوجوانان آشنا شدید باید بدانید که والدین نقش کلیدی و پررنگی در جلوگیری از گرایش فرزندشان به اعتیاد ایفا می‌کنند. پس بهتر است که خانواده ها نکات زیر را رعایت کنند تا بتوانند جلوی بروز اعتیاد در فرزندان نوجوان خود را بگیرند؛
- ایجاد ارتباط عاطفی سالم: اگر دارای فرزند نوجوان هستید و دوست دارید که فرزندتان توصیه‌های شما را قبول کند، باید از سال های ابتدایی زندگی رابطه ای صمیمی و بدون قضاوت با او برقرار کنید. گفتن ساده گوشیت را کنار بگذار بدون هیچ جایگزین جذابی معمولاً نتیجه نمی‌دهد. باید سعی کنید زمان او را به بهترین شکل پر کنید تا جذب چیزهای دیگر جز گوشی شود.
- آگاهی بخشی بدون ایجاد حس ترس: بهتر است که والدین به جای تهدید یا تحکم واقعیت‌ها و عواقب رفتارهای پرخطر را با زبان ساده مهربانانه و قابل درک برای نوجوانان خود توضیح دهند.
- حضور حمایتی: نوجوان باید بداند و به این باور برسد که حتی اگر مرتکب خطایی شود، خانواده‌اش را کنار خود دارد و به هیچ عنوان طرد یا مقایسه نخواهد شد. وجود یک نگاه ناظر بدون قضاوت می‌تواند مانع از تصمیمات خطرناک نوجوان و به دام افتادن او در اعتیاد شود.
- پرهیز از محدودیت های افراطی: در نظر داشتن محدودیت های بیش از اندازه نتیجه معکوس در ذهن نوجوان دارد. اگر نوجوان احساس کند که کنترل می‌شود و تحت سلطه قرار گرفته است احتمال انجام پنهانی کارهای پرخطر افزایش پیدا می‌کند و خیلی از انواع اعتیاد در نوجوانان در چنین شرایطی رخ می‌دهد.
اعتیاد به تکنولوژی؛ بحران نوظهور
برخلاف مواد مخدر یا الکل که آثار واضحی دارند، در میان انواع اعتیاد در نوجوانان، اعتیاد به تکنولوژی به مراتب پنهان‌تر و پیچیده‌تر عمل می‌کند. نوجوان ممکن است ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی غرق شود بدون آنکه خود یا خانواده‌اش متوجه این وابستگی شدید باشند.
این نوع اعتیاد تعاملات واقعی را کاهش داده و نوجوان را به دنیای مقایسه و رقابت ناسالم می‌کشاند. همچنین فرصت رشد مهارت های زندگی نوجوان را محدودتر می‌کند. برای مقابله با این نوع وابستگی والدین باید الگوی استفاده متعادل از تکنولوژی باشند و فعالیت‌های جایگزین جذاب تری مانند: ورزش، هنر یا سفر را به فرزند خود پیشنهاد دهند.
سخن آخر
انواع اعتیاد در نوجوانان فقط به مواد مخدر محدود نشده و شامل روابط پرخطر، تکنولوژی و… نیز می‌شوند. بهترین راه پیشگیری آگاهی بخشی، رابطه سالم خانوادگی و حمایت خانواده ها به صورت بی قید و شرط از فرزند می‌باشد. در مجموعه دریچه آگاهی کنار خانواده‌ها هستیم تا با آموزش خانواده و انجام مشاوره های مفید جلوی بروز این اتفاقات را بگیریم یا به حل آن ها کمک کنیم.
