انواع اضطراب
5دقیقه
آنچه در این مقاله می‌خوانید [پنهان‌سازی]
اضطراب یکی از شایع ترین مشکلات روانشناختی در جهان امروز است که هم می‌تواند به صورت یک اختلال مجزا بروز کند و هم همراه با دیگر مشکلات روانی وجود داشته باشد. طی سالیان طولانی علم روانشناسی پیشرفت زیادی داشته و مفاهیم و طبقه‌بندی های مربوط به انواع اضطراب نیز بارها بازنگری شده‌اند.
دو مرجع اصلی در این زمینه یعنی کتاب ICD انجمن روانپزشکان و روانشناسان اروپا و کتاب DSM انجمن روانپزشکان و روانشناسان آمریکا، اطلاعات کاملی را در رابطه با انواع اضطراب ارائه داده‌اند.
در ایران نیز کتاب DSM بیشتر از ICD کاربرد دارد. این مراجع هر چند سال یکبار نسخه جدیدی منتشر می‌کنند که طی آن بیماری‌ها را از نظر تشخیص و دسته‌بندی به روز کرده‌اند.
آخرین ویرایش DSM اضطراب را نه تنها نوعی اختلال مستقل، بلکه به عنوان حالتی شناخته است که می‌تواند با دیگر اختلالات به صورت همزمان وجود داشته باشد. در این مطلب از دریچه آگاهی مهمترین انواع اضطراب را به شما معرفی می‌کنیم.
معرفی انواع اضطراب
اضطراب یکی از اختلالات آزار دهنده است که همه ما افراد کم یا زیاد آن را در زندگی خود تجربه کرده‌ایم. باید بدانید که این اختلال دارای زیر مجموعه‌های متعددی است که در ادامه هر یک را معرفی می‌کنیم.
اختلال اضطراب فراگیر GAD
اختلال اضطراب فراگیر یا Generalized anxiety disorder به حالتی گفته می‌شود که فرد به صورت مداوم و بدون دلیل خاصی دچار احساس نگرانی و دلشوره است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر حتی از داشتن اضطراب نیز مضطرب می‌شوند. به بیان دیگر درگیر چرخه بی پایانی از “اضطراب در مورد اضطراب” خواهند شد. این وضعیت در طولانی مدت بسیار فرساینده است و زندگی روزمره فرد را با مشکلات زیادی همراه می‌کند. برخی از مهمترین علائم اختلال اضطراب فراگیر عبارتند از؛
- نگرانی دائمی بدون علت مشخص
- بی قراری و تنش عضلانی
- ایجاد مشکل در خواب
- احساس خستگی مداوم
اختلال هراس یا پنیک Panic disorder
پنیک یا حمله وحشت یکی دیگر از انواع اضطراب است که تجربه شدید اضطرابی را به فرد منتقل می‌کند. فردی که دچار این تجربه می شود، بالاترین سطح ترس را در وجود خود می‌بیند. در این لحظات فرد ممکن است احساس کند در حال مرگ یا سکته قلبی است. اما هیچ حمله پنیکی تاکنون به مرگ منجر نشده است. ولی شدت علائم آن به قدری زیاد است که احساس ترس زیادی را به فرد منتقل می کند. علائم رایج پنیک عبارتند از؛
- تنگی نفس
- تپش شدید قلب
- افزایش دمای بدن
- احساس سرگیجه و بی ثباتی
اختلال اضطراب اجتماعی Social Anxiety disorder
در این مدل از اضطراب فرد در خانه یا محیط های امن هیچ مشکلی ندارد. اما وقتی که در جمع حضور پیدا می‌کند، دچار اضطراب زیادی خواهد شد. این حالت می‌تواند شامل موقعیت‌هایی مانند: مدرسه، محل کار، دانشگاه، تاکسی یا حتی یک مهمانی کوچک باشد. مواردی مانند: ترس از قضاوت شدن یا اشتباه کردن علت اصلی بروز این اضطراب می باشند.
فوبیاهای خاص Specific phobias
یکی دیگر از انواع اضطراب فوبیا است. فوبیا ترس غیر منطقی و شدید از یک جسم، حیوان یا موقعیت است که معمولاً برای سایر افراد ترسناک به حساب نمی‌آید. برخی از شایع‌ترین فوبیاها شامل موارد زیر می‌شوند؛
- ترس از ارتفاع
- ترس از تاریکی
- ترس از حیوانات مختلف مانند: عنکبوت، گربه و انواع خزندگان
- ترس از فضای تاریک
- فوبیاهای غیرمعمول مانند: ترس از هلو، خرمالو، دکمه یا حفره
آگروفوبیا Agoraphobia
در میان انواع اضطراب، آگروفوبیا نوعی خاص است که به آن بازار هراسی یا ترس از مکان‌های شلوغ و پرجمعیت گفته می‌شود. برخلاف اضطراب اجتماعی که می‌تواند در جمع‌های کوچک نیز بروز پیدا کند، آگروفوبیا بیشتر در مکان‌هایی ایجاد می‌شود که ازدحام بالا وجود دارد. برای مثال بازار، کنسرت یا مترو.
اضطراب جدایی Separation anxiety
این نوع اضطراب بیشتر در کودکان دیده می‌شود و به ترس شدید از جدا شدن از والد یا مراقب اصلی ارتباط دارد. در سال‌های اولیه زندگی، کودک هنوز مفهوم جدایی فیزیکی را به صورت کامل درک نکرده و غیبت والد را مساوی با مرگ یا نابودی خود می‌داند. توصیه می‌کنیم در شش ماه اول زندگی کودک حتی الامکان او را از والد اصلی جدا نکرده تا حس امنیت به صورت کامل شکل بگیرد و کودک در بزرگسالی دچار اضطراب جدایی نشود.
لالی انتخابی و کری انتخابی Selective Mutism/ Selective Deafness
این اختلال معمولا در کودکان و در شرایط پرتنش رخ می‌دهد. در لالی انتخابی کودک به علت اضطراب شدید قادر به صحبت کردن نخواهد بود. در کری انتخابی نیز کودک به صورت روانشناختی شنوایی خود را از دست می‌دهد. بدون اینکه هیچ مشکل جسمی خاصی داشته باشد.
اضطراب ناشی از دارو
مورد بعدی که در لیست انواع اضطراب قرار می‌گیرد، اضطراب ناشی از دارو است. بعضی از داروها یا مواد محرک می‌توانند باعث بروز علائم اضطراب شوند. این وضعیت معمولاً تا زمانی که مصرف دارو ادامه داشته باشد، باقی مانده و با قطع مصرف دارو برطرف می‌شود. مواد اعتیاد آور، برخی از داروهای محرک یا حتی داروهایی که عوارض جانبی خاص دارند، باعث تپش قلب و نگرانی خواهند شد.
اضطراب ناشی از بیماری جسمی
مشکلات هورمونی، اختلال در نوروترانسمیترهای مغزی، بی‌خوابی یا کمبود تغذیه می‌توانند باعث بروز اضطراب شوند. برای مثال خیلی از افراد در زمان بی‌خوابی یا گرسنگی افزایش تنش درونی و اضطراب را تجربه می‌کنند.
نکات کلیدی برای مدیریت اضطراب
بعد از اینکه با انواع اضطراب آشنا شدید، بهتر است که چند نکته مهم را جدی بگیرید تا به بهترین شکل آن را مدیریت کنید؛
- تشخیص دقیق انواع اضطراب توسط روانپزشک یا روانشناس ضروری است. در همین راستا سرکار خانم ندا بهشتی در مجموعه دریچه آگاهی پاسخگوی سوالات شما خواهد بود.
- درمان‌ها می‌توانند شامل روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو باشند.
- تغییر سبک زندگی، داشتن خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم به کاهش علائم اضطراب کمک زیادی می‌کند.
- پرهیز از خوددرمانی یا قطع ناگهانی داروها برای درمان اضطراب اهمیت زیادی دارد.
سخن آخر
در این مطلب با انواع اضطراب آشنا شدیم و دانستیم که اضطراب می تواند شکل‌ها و شدت های مختلفی داشته باشد. هر نوع از اضطراب ویژگی‌ها و روش درمان مخصوص به خود را دارند. آگاهی از نوع اضطراب و علائم آن، نخستین قدم برای کنترل و درمان می باشد. اگر شما یا اطرافیانتان با علائم اضطراب مواجه هستید، مراجعه به یک متخصص سلامت روان می‌تواند مسیر بهبود را سریع‌تر و مؤثرتر کند.
